Những cuốn sách sau đây sẽ giúp độc giả tìm hiểu thêm về những điều xấu xí tồn tại bao nhiêu đời này, để từ đó có sự khao khát đổi thay, hướng tới tương lai.
Cuốn sách Người Việt phẩm chất và thói hư tật xấu – Nhiều tác giả
Cuốn sách này tổng hợp các bài viết của các nhà văn, nhà báo, trí thức, người bình thường, và thậm chí cả sinh viên ngồi trên băng ghế nhà trường, trong những câu chuyện thực tế sinh động của từng người. Những câu chuyện sâu sắc, thâm thuý, những nụ cười hạnh phúc và nỗi buồn, ngay cả sự xấu hổ bởi những tính cách hài hước của người Việt Nam. Tác giả không chỉ đề xuất những thói hư tật xấu, mà còn thể hiện chúng thông qua những câu chuyện sinh động, những trường hợp, tình huống và nhân vật để thu hút và phát huy hiệu quả với người đọc.
Những câu chuyện về cuộc sống đời thường đã cung cấp cho chúng ta những bài học bổ ích. Một số tác giả đã đưa ra ý kiến, nhấn mạnh những phẩm chất tốt đẹp cũng như những thói hư tật xấu của người Việt. Giải thích nguyên nhân của những thói quen xấu này, đề xuất biện pháp khắc phục và loại bỏ các tính cách và “căn bệnh” có hại cho sự phát triển, nhằm xây dựng đời sống văn hoá tinh thần ngày càng tốt đẹp.
Cuốn sách Những chấn thương tâm lý hiện đại – Vương Trí Nhàn
Nhà nghiên cứu Vương Trí Nhân sử dụng đôi mắt tinh tế để mô tả các vấn đề hàng ngày như tiếng ồn, tai nạn giao thông và sự vô cảm của con người. Mỗi bài viết là sự kết hợp giữa thực tế và kiến thức về tác phẩm,nhà văn mà ông đọc trong quá trình nghiên cứu văn học. Chính vì vậy, độc giả sẽ thấy những hình ảnh của các nhà văn nổi tiếng và nhiều câu chuyện thú vị về Nguyễn Công Hoan, Nguyễn Tuân, Thạch Lam, Phan Khôi…
Cuốn sách của ông đề cập đến những thói quen xấu của người Việt Nam. Ví dụ, ông đã so sánh sự vội vã và cấp bách của người Việt Nam, như nhà văn có tác phẩm chưa hoàn thành đã thúc giục nhà xuất bản nộp đơn xin giấy phép. Ông nói:
Sự nóng vội của người đời bây giờ có cái hạn hẹp trong tầm nghĩ, chỉ thấy đời sống trước mắt mà không thấy đời sống thâm nghiêm lâu dài; có cái tự ti biết mình quá lạc hậu với thế giới nên phải lo truy đuổi trong tuyệt vọng; có cái hỗn loạn trong cảm giác về giá trị, từ đó tạo nên ám ảnh lấy thịt đè người, chỉ có nhanh mới hốt được của thiên hạ
Cuốn sách Văn hóa trì trệ nhìn từ Hà Nội đầu thế kỷ 21 – Lê Thị Huệ
Gần đây, một cuốn sách thực tế và quan trọng đã mở đường cho người Việt Nam thảo luận về vấn đề Văn Hóa Việt Nam trên các diễn đàn địa phương và quốc tế. Theo chương trình nghiên cứu (sabbatical leave) của các giáo sư đại học Hoa Kỳ, tác giả có cơ hội du lịch khắp Việt Nam và học tập và sinh sống tại Hà Nội từ năm 1999 đến năm 2000. Tác giả cũng có cơ hội đi du lịch đến nhiều nơi trên thế giới với mục đích quan sát các nền văn hóa. Do đó, cuốn sách này chỉ ra những đặc điểm rõ ràng, tiêu biểu và tinh tế về những yếu điểm, những trì trệ của tính cách con người Việt Nam, cũng như sự trống rỗng và suy thoái trong quá trình phát triển và bảo tồn văn hóa trong công việc hòa nhập với thế giới của Việt Nam.
Nội dung của tác phẩm vạch ra những cá tính của dân tộc Việt Nam từ ngàn xưa đến ngàn nay với những yếu tố thay đổi của thời đại đã làm hao mòn những đức tin và cá tính anh hùng của người Việt. Mọi sự thật đều bị phủ nhận và không thể chấp nhận . Dân tộc Việt sẽ không bao giờ có thể khá lên được, nếu chúng ta không thức thức tỉnh để cùng nhau cắt đứt những ung nhọt đã có từ lâu trong văn hóa người Việt, thì Việt Nam có thể sẽ trở thành quốc gia hèn yếu thấp kém và nghèo khó nhất vùng Đông Nam Á
Đọc xong tác phẩm này, độc giả có thể tìm thấy câu trả lời cho câu hỏi của mình: Kẻ thù của ta ở đâu?
Cuốn sách Con rối tha hương – Karin Kalisa
Con rối tha hương kể về gia đình ba thế hệ người Việt định cư ở Đức. Cậu bé Minh học sinh cấp 1, phải đem đến “Tuần thế giới mở” một tiết mục mang màu sắc Việt Nam ngoài thực phẩm. Sung và Mây (bố mẹ của cậu bé) – bó tay, và cậu chỉ còn biết cầu cứu bà nội. Một con rối nước với những câu chuyện tuyệt vời, gây hấp dẫn cho người nghe được kể qua màn độc thoại độc đáo với động tác duyên dáng của người phụ nữ đã trải qua nửa đời người, đã đem đến cho “Tuần thế giới mở” một buổi biểu diễn đặc sắc. Và từ đó, tính cách, tâm tình của dân tộc Việt đã được khơi mở
Trong tác phẩm tinh tế, từng câu từng chữ, khai thác những thói quen xấu của người Việt cũng rất nhẹ nhàng và sâu sắc. Cách phê phán thói xấu của người Việt cũng chỉ như “những người yêu nhau, chê nhau” chứ không phải “kẻ thù của nhau chê nhau”. Chỉ những người đã trải qua cuộc sống ở Đức mới có thể hiểu được cái chê khéo của tác giả
Cuốn sách Hệ giá trị Việt Nam: Từ truyền thống đến hiện đại và con đường tới tương lai – Trần Ngọc Thêm
Tính cộng động làng xã là một trong hai đặc trưng quan trọng nhất, điển hình nhất cho văn hóa nông nghiệp – nông thôn truyền thống Việt Nam, nên cũng là một trong hai đặc trưng biến động mạnh nhất khi đi vào giai đoạn hiện đại. Những phi giá trị nảy sinh từ đặc trưng này cũng rất nhiều. Trong đó, tiêu biểu nhất là 11 thói hư tật xấu sau đây: Thói dựa dẫm, ỷ lại, thói cào bằng, đố kỵ, bệnh hẹp hòi, ích kỷ, bè phái, bệnh sĩ diện, háo danh, bệnh thành tích, bệnh phong trào, bệnh hình thức, bệnh nói xấu sau lưng, bệnh vô cảm, chặt chém, tật ham vui, thích “tám”, bệnh triệt tiêu cá nhân…( Giaó sư viết)
Trong mỗi thói xấu được liệt kê, tác giả kết hợp những lý giải giữa tính học thuật và số liệu khoa học với các ví dụ bắt nguồn từ thực tiễn cuộc sống thông qua các vấn đề thời sự, xã hội để ví dụ cho lập luận. Một cuốn sách nghiên cứu cũng rất thiết thực và thú vị.
